Voedingstips van vroeger
| 30 mei 2019

Voedingstips uit begin 1900!

Ik kreeg laatst zo’n ontzettend leuk berichtje van volgster Henny! Ze vertelde me namelijk dat ze bij het opruimen een oud boekje van haar oma had gevonden, met daarin voedingstips. Of ik het wilde hebben. JAAAA!! Ik vind het zo leuk om te zien hoe de tips van toen verschillen met die van nu :). In dit artikel deel ik het met jullie!

Hoe oud?

Hoe oud dit boekje is, weet ik niet precies. Er staat geen jaartal in. Wel weet ik dat de oma van Henny geboren is in 1909. De adviezen zullen dus dateren ergens tussen 1900 en 1950. Ik verwacht dan zelf dan het voor 1940 moet zijn geweest, want ik neem aan dat ze in de oorlog niet zo zeer bezig waren met het geven van adviezen wat betreft gezond eten… Maar dat weet ik dus niet zeker!

Waarom adviezen veranderen

Mijn verwachting is dat de adviezen duidelijk anders zijn dan die van nu. Dat lijkt misschien raar, want wat wij nodig hebben verschilt natuurlijk niet heel veel. Wel zijn de ontwikkelingen wat betreft onderzoek doen gigantisch snel gegaan in de afgelopen 100 jaar. We kunnen steeds beter duidelijk krijgen wat goed voor ons is en wat we juist beter kunnen vermijden. Daardoor zijn de voedingsadviezen in de afgelopen jaren ontzettend veranderd.

Oud boekje voeding

Het voedingsadvies van begin 1900…

Ok, laten we doorgaan naar het leuke deel van dit artikel. Ik ga hieronder samenvatten wat we op een dag zouden moeten eten, gebaseerd op het advies uit 1900.

Ontbijt:

  • Bruinbrood of ‘wittebrood’ met roggebrood met spek, magere kaas of ei. Aangeraden wordt hier melk bij te drinken.
  • Pannenkoeken van grutte- en tarwemeel met volle melk (eventueel verdund met water) of karnemelk
  • Pap. Bijvoorbeeld karnemelksepap van gort, bloem, maizena, rijst of havermout met melk en voor afwisseling stroop, pruimen of rozijnen.

Lunch:

  • Stamppot van aardappel, groenten en spek. Eventueel aangevuld met witte bonen, kaas
  • Erwten- of bonensoep met prei en ui, aangevuld met zout en een paar lepels vet. In de zomer wordt groentesoep aangeraden.
  • Bonenschotel met spek, aardappel, appel en speksaus (gebakken spek met ui, bloem en water)
  • Bieten met aardappelen en ‘blikvleesch’ of spek.
  • Op zondag kip met aardappelen en sla, appeltjes of peertjes.

Avondmaaltijd:

  • Brood met stroopvet (??), magere kaas, zelfgemaakte zure kaas van zure melk met kruiden. Zelfgemaakte appelmoes of rabarberjam wordt ook als broodbeleg aangeraden. Of aardbeien, bessen, bramen en frambozen.
  • Op zondag als broodbeleg: cacao en suiker of eigengemaakte jam.
  • Pap van ondermelk (??)
  • ‘Lammetjespap’ van bloem met melk, suiker, rabarber, kruisbessen, rode bessen of aardbeien in de zomer. Ik denk dat dit een soort toetje was.
Boekje over voeding

Opvallende dingen

  • Sommige producten moest ik letterlijk opzoeken, zoals bijvoorbeeld stroopvet. Dit maakte mensen zelf, door letterlijk stroop met vet (spekvet, reuzel of roomboter) te combineren.
  • Voor kinderen wordt groenten op brood aangeraden! Grappig, want dat advies is nu weer helemaal terug, terwijl dat voor mijn gevoel in mijn jeugd (rond 1990) niet normaal was om te doen.
  • Er worden duidelijk andere dingen aangeraden in de zomer dan in de winter. Dit heeft uiteraard te maken met welke producten op die momenten kunnen worden geoogst.
  • ‘Ondermelk’ wordt aangeraden boven volle melk. Dit is kennelijk melk waarvan de vetlaag is afgeschept. Eigenlijk onze halfvolle melk :).

De grootste verschillen met nu

  • Kaas is volgens dit boekje ontzettend voedzaam. Wel wordt aangeraden jonge en magere kaas te nemen.
  • Zout toevoegen wordt overal aangeraden.
  • De focus ligt op zo veel mogelijk zelf maken. Ik glimlachte om zinnetjes als: ‘Bovengenoemde producten zal iedere verstandige huisvrouw zelf in haar eigen tuin verbouwen.’
  • Aan veel maaltijden wordt extra vet toegevoegd.
  • Tussendoortjes wordt niet over gesproken. Mensen aten dus vetter bij de hoofdmaaltijden, maar in calorieën compenseert dit wel als je geen tussendoortjes gebruikt.
  • Fruit komt niet specifiek terug als advies. Soms bij de avondmaaltijd, maar dan staat er duidelijk bij ‘als het beschikbaar is’.
  • De voeding is vrij eenzijdig, 2x per dag brood of pap en 1x een warme maaltijd met aardappel, groenten en vlees.
  • Vis en vleesvervangers als peulvruchten, kaas en noten daar word niet over gesproken. Aan iedere warme maaltijd wordt aangeraden vlees toe te voegen. Vrijwel altijd is dit spek.
  • Rijst was in die tijd kennelijk wel beschikbaar. Het werd echter alleen gebruikt als pap, niet zo zeer bij de warme maaltijd (als ik uit ga van dit boekje).

Grappig vind ik dat er wel gericht advies wordt gegeven wat betreft voedingsvezels. Witbrood wordt af en toe geadviseerd, maar daarbij staat dat bruinbrood de voorkeur heeft. Of dat in die tijd automatisch volkorenbrood was, weet ik niet. Ook lees ik dat tarwemeel of gruttemeel beter is dan bloem, vanwege het vezelgehalte.

Voeding tips vroeger

Mijn conclusie

Ik zie een wereld van verschil tussen de adviezen van vroeger als nu. De grootste oorzaak daarvan is denk ik de beschikbaarheid van producten. Momenteel kunnen we alles op elk moment krijgen. Vroeger verbouwden mensen vrijwel alles zelf. Ze waren dus afhankelijk van de seizoenen.

Verzadigd vet en zout werden vroeger dus algemeen geaccepteerd. Dat is inmiddels wel anders. We weten nu dat dit voor onze gezondheid niet zo goed is om vaak te gebruiken. Mede daardoor worden we denk ik nu ook gemiddeld ouder dan toen!

Mensen waren vroeger natuurlijk ook veel actiever! De mannen tijdens het werk en de vrouwen in het huishouden. Qua beweging zijn we er denk ik niet op vooruit gegaan :).

Ik vond het zo ontzettend bijzonder om deze adviezen te lezen! Dank je wel Henny!

Groetjes, Marloes

Ken jij aanvullende verhalen over de voeding van vroeger?

4 reacties

  1. Hoi Marloes
    Wat een leuke informatie!
    Ik ben van 1955 en weet vanaf een jaar of vijf wel wat wij aten. Dat was altijd Allison brood een beetje nattig bruin brood. Dat werd zelf afgesneden en met dik roomboter gesmeerd!
    Drie glazen melk per dag, een stuk fruit,altijd een toetje van vla of pudding en nooit tussendoortjes. Gewoon pap als ontbijt, bruin brood met vleeswaren bij de lunch en heel lang aardappelen groente vlees als avondeten. Later kwam daar pasta, rijst en “uit eten” bij de Chinees bij😃

  2. Leuk om even bij stil te staan hoeveel er veranderd! Nu we een dochtertje hebben (12 weken) vraag ik me ook wel af hoe voor haar de wereld Is als ze straks 36 jaar Is.
    Als kind heb ik trouwens mijn moeder gek gemaakt voor Annika-brood…dat moest en zou ik hebben. Tja, het meisje op de crèche heette Annika en had altijd heel lekker brood bij zich 😉

  3. Als je filmpjes of foto’s ziet uit die tijd, dan zie je bijna geen dikke mensen, ze waren allemaal slank, tegen het magere aan in onze ogen. Mijn opa en oma zijn in 1899 geboren en in de 90 geworden, dus die zijn wel heel oud geworden.

  4. Ik herken het eetpatroon wel van mijn opa en oma, die eten eigenlijk nog grotendeels zo.
    Ze zijn allebei rond de 90 en snappen inderdaad niet dat er tegenwoordig zoveel tussendoor gegeten wordt. Gewoon 3 voedzame maaltijden per dag, dan heb je verder niet nodig zeggen ze altijd;)
    En heel eerlijk gezegd eten we bij ons ook het liefst aardappels, groente en vlees. De kinderen eten hun groente dan keurig op, terwijl ze bij rijst of pasta de groente vakkundig opzij leggen…

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Elke dag bruisen van de energie en met liefde in de spiegel kijken.

@INSTAGRAM Join on the gram