Sinds afgelopen week heeft het voedingscentrum een nieuwe schijf van vijf gelanceerd. Dit is hét wetenschappelijk onderbouwde model dat de Nederlandse overheid gebruikt voor het adviseren van de bevolking over gezonde voeding. Ik heb hier tot nu toe geen aandacht aan besteed en kreeg er aan aantal vragen over. Terecht, want ik zou als diëtist zijnde jullie zeker even op de hoogte moeten brengen! Daarom vandaag een artikel over de nieuwe schijf. Ik vertel je wat er is veranderd en wat mijn mening hierover is.
Wat is de schijf van vijf?
De schijf van vijf is opgesteld door het voedingscentrum, aan de hand van de richtlijnen goede voeding van de Gezondheidsraad. Het ontwikkelen van de schijf wordt gefinancierd door de overheid. Het is daarmee het enige model in Nederland dat massaal wordt gebruikt voor het voorlichten over gezonde voeding. Het is gebaseerd op wetenschappelijke onderzoeken.
De veranderingen in de nieuwe schijf
Er zijn een aantal veranderingen in de schijf van vijf. Ten eerste ziet hij er compleet anders uit. Links zie je de oude schijf van vijf, rechts zie je de nieuwe. Ik vind hem er ten eerste wat hipper uit zien. De frisse kleurtjes spreken me wel aan. Er is gebruik gemaakt van icoontjes voor de voeding in plaats van plaatjes, zo zou voor iedere cultuur meer duidelijk zijn welk product bedoeld wordt. Ik zie hier niet helemaal het nut van, want volgens mij zien veel producten er in andere culturen ongeveer hetzelfde uit. Wat me wel direct opvalt is dat er ook meer buitenlandse producten staan afgebeeld, bijvoorbeeld pasta, mie en tropische vruchten. Dat vind ik positief, want die eten we steeds meer!
Andere veranderingen in de adviezen rondom de schijf:
- Er wordt meer duidelijk dat je ook best andere graanproducten kunt gebruiken in plaats van brood. Er wordt nu ook gepraat over bijvoorbeeld muesli en havermout als broodvervanger.
- De aanbevolen hoeveelheid groenten is verhoogd, van 200g naar 250g per dag.
- Er is meer aandacht voor peulvruchten. Laatste onderzoeken wijzen uit dat deze een positieve invloed hebben op het cholesterolgehalte en daardoor hart- en vaatziekten kunnen voorkomen. Wat opvallend is, is dat deze eerst in het koolhydraat-vak stonden en nu worden gezien als eiwitbron en in het vlees-vak staan! Terecht naar mijn idee.
- Het advies is nu om zo min mogelijk alcohol te drinken. Eerder gaf het voedingscentrum aan dat voor vrouwen 1 glas per dag ok was en 2 glazen voor mannen. Nu is het advies om alohol te laten staan. Uit onderzoek blijkt namelijk dat mensen al snel teveel drinken, wat een negatief effect heeft op onze gezondheid.
- Koffie werd nooit als heel slecht gezien, we mochten altijd al wel een paar kopjes per dag drinken. Nu is dat advies aangepast. Een paar glazen gefilterde koffie kan wel, maar pas op met ongefilterde koffie. Dit is bijvoorbeeld koffie uit doordruk-kannen (cafetieres) zoals je hier links ziet, of Turkse koffie uit kannen zoals bijvoorbeeld degene rechts hierboven. Ongefilterde koffie verhoogd het cholesterolgehalte, doordat de vetten uit de koffiebonen niet uit de vloeistof gefilterd worden.
- Ook noten hebben een grotere plek in de nieuwe schijf. Dagelijks een handje noten werkt goed tegen het voorkomen van hart- en vaatziekten. Pas wel op, want noten bevatten veel calorieën waardoor je er makkelijk van kunt aankomen. Het advies is daarom om niet meer dan gemiddeld 25g per dag te nemen.
- Er is meer duidelijkheid over de hoeveelheid tussendoortjes die je kunt nemen. Het voedingscentrum geeft aan dat je 3-5 keer per dag iets kleins kunt nemen. Ook geven ze aan dat het normaal is om 3 keer per week een grotere portie te nemen van iets ongezonds.
- Eerder werd aangegeven dat het goed is om 2 keer per week vis te eten, dit advies is veranderd naar 1 keer per week vette vis. De reden hiervan is dat er teveel gevist wordt, waardoor veel soorten vis met uitsterven worden bedreigd. Met 1 keer vis per week, krijg je wel de goede vetten binnen, maar houd je meer rekening met duurzaamheid.
- Fruit mag niet langer vervangen worden door sap. Bij het advies van 2 stuks fruit, mocht je er eerder eentje vervangen door een glas sap. Hier is in de nieuwe schijf op terug gekomen. Eigenlijk om de reden die ik altijd al noem. Sap bevat veel suiker doordat er heel veel fruit in gaat en nauwelijks vezels. Eet veel liever gewoon een stuk vers fruit.
Over het algemeen zijn er dus aanpassingen gemaakt aan de hand van de laatste onderzoeken met betrekking tot voeding op onze gezondheid en wordt er meer rekening gehouden met de duurzaamheid van producten. Bovendien bevat de nieuwe schijf naar mijn idee veel meer variatie in producten dan de oude.
Mijn mening
Ik ben eigenlijk wel heel enthousiast over de aanpassingen! Vooral de grotere variatie aan producten vind ik erg positief. Ik was al nooit van het adviseren van alleen maar brood, omdat je naar mijn idee ook prima ontbijtgranen of havermout kunt gebruiken. Ook het toevoegen van noten en peulvruchten doe ik al jaren, je ziet het ook regelmatig voorbij komen in mijn recepten.
Sommige adviezen zijn wel een beetje ambitieus, zoals het vermijden van alcohol en het gebruiken van 250g groenten. Veel mensen hebben al moeite met het drinken van maar 1 glas alcohol per dag. Ook haalt bijna niemand de 200g groenten per dag. Toch snap ik de adviezen heel goed. Het is gewoon beter voor onze gezondheid! Ik kom zelf makkelijk aan 250g groenten per dag en ik drink bijna geen alcohol, dus dat komt wel goed.
Ook de adviezen qua koffie, fruit en vis snap ik. Al gebruik ik zelf liever vaker vis. Ik probeer dan wel voor varianten te gaan met een ‘goed gevangen’ keurmerk. Tenslotte is het aangeven dat af en toe iets ongezonds best mag, ook helemaal in mijn straatje!
Kortom, ik ben dus best enthousiast! Dit betekent overigens niet dat ik deze schijf van vijf als ‘holy grail’ ga aanhouden. Ik houd de richtlijnen in mijn achterhoofd als leidraad, maar ik pas ze voor al mijn cliënten op maat aan. Ik ben nog steeds van mening dat je best wat kunt schuiven met de vakken. Bijvoorbeeld wat minder graanproducten en wat meer eiwitrijke producten als jij je daar beter bij voelt. Dit is niet veranderd ten opzichte van mijn visie op de oude schijf.
Ik hoop dat je dit artikel leuk vond om te lezen!
Groetjes, Marloes
Wat vind jij van de nieuwe schijf van vijf?
Ik vind de veranderingen zelf ook wel positief. Al ben ik het met je eens dat sommige adviezen wel erg ambitieus zijn. Verder is er niet heel veel opmerkelijks aan de nieuwe schijf van vijf. Met een beetje gezond verstand kun je deze richtlijnen prima toepassen op wat voor jezelf het best werkt. Zo blijven het natuurlijk richtlijnen, en niet dé waarheid voor ieder mens (en ieder lichaam) 🙂
Absoluut!
Ik had dit laatst op tv gezien. ‘Vanwege de vele ‘gezondheidsgoeroe’s’ en sites met verschillende meningen hebben we de schijf aangepast’.
Toen dacht ik: ‘maar ik zie eigenlijk weinig verschil met de tips van Marloes!’ :p
En ook ben ik het eens met de kleine puntjes die je zegt. Leuk artikel!
Haha, leuk! Dank je
Ja fijn om te lezen!
En ambitieus, tja, ze geven gewoon richtlijnen waarvan zij denken te weten dat het gezond is voor mensen. Ik denk dat dat ook best ambitieuze adviezen mogen zijn. Mensen luisteren er vaak toch niet naar 😉 (of het advies nou is om een glas alcohol te drinken of om dat niet te doen bijvoorbeeld). Ach, ik kan me er in ieder geval erg in vinden en voldoe al aan een heleboel van de adviezen, dus dat is fijn om te zien 🙂
Maar leuk artikel, dank je wel!
Hoi Marloes,
Ik kom ook altijd gemakkelijk aan mijn 200 gram groenten alleen al aan mijn tussendoortjes (komkommer, wortel, tomaatjes).
Ik ben echt fan van je site en je recepten, nu kwam ik laatst een receptje tegen waarin je eiwitpoeder gebruikt, ik wil dit ook eens gaan proberen want dan hoe ik die scoop niet altijd te vervangen door een banaan. Ik zag dat je nu ook proefpakketjes kunt bestellen dus super handig voor mensen zoals ik die niet zo’n hele bus/pot hoeven. Terwijl ik daar aan het sneupen ben zie ik ook “natural flavouring” voorbij komen. Heb jij hier ervaring mee of zou je dit een keer willen reviewen? ik ben er namelijk erg nieuwsgierig naar.
Goed dat dit eens een update krijgt! Ik zou het nog steeds niet als een heilige richtlijn gebruiken, maar snap wel dat het voor sommige mensen een fijn handvat is 🙂
Absoluut!
Zijn augurken eigenlijk wel gezond? Je zou denken van wel omdat het groente is (volgens mij). Ik eet dit dan ook best vaak, ong 1 pot in de week. Net bedacht ik me ineens, hey dat vocht waar het op staat zit misschien wel veel suiker in..
Dat valt wel mee hoor, ik vind ze gewoon gezond!
Ik vind het echt goed dat het eindelijk veranderd is, je las een tijdje echt overal dat die schijf van vijf niet reeel was maar nu is ie top;)
Ik blijf me verbazen over peulvruchten. Ik zie het als groente, terwijl het nu gezien wordt als koolhydraatrijk eiwitproduct? *snackt een schaaltje tuinbonen weg*
Het bevat indd veel meer eiwitten dan groenten.
Bij het invullen van mij leeftijd (20) geeft de schijf van vijf aan dat ik 25 gram noten op een dag moet eten. Ik heb van jou geleerd dat je moet uitkijken met grote van het porsie en dat je 15 gram moet aanhouden. Ik heb geen idee wat het beste voor mijn is, wat raad jij aan? En telt Calvé pindakaas ook mee(;? Ook staat er 40 gram kaas in het rijtje erbij, geldt dit voor iedere dag?
Een keertje iets meer noten is niet erg. Pindakaas valt daar inderdaad ook onder. Kaas hoeft in mijn ogen niet iedere dag 🙂
wat een mooie schijf