dr Mariette Boon
| 4 januari 2022

Gastartikel: VET hormonaal door dr. Mariëtte Boon

Vandaag een wel heel bijzondere variant van ‘mijn verhaal’. Dr. Mariëtte Boon gaf namelijk aan ons graag iets te willen vertellen over de invloed van hormonen op ons vet. Mega interessant! Ze is namelijk internist in opleiding, vetonderzoeker en medeschrijfster van het boek VET belangrijk (hier een link naar haar boek). Ik keek dus al een hele tijd uit naar het plaatsen van dit artikel. Ga er maar eens lekker voor zitten, want dit wordt vet interessant ;).

Als kind was ik altijd een mager sprietje die werkelijk álles kon eten zonder ook maar een grammetje aan te komen. Na de puberteit bleven er eindelijk wat kilo’s plakken en na mijn twee zwangerschappen en coronastress euh … heel veel meer kilo’s. Zwangerschap en stress markeren ware hormoonexplosies in ons lichaam. En onze hormonen kunnen een gigantische invloed op ons vet uitoefenen. Hoe zit dat precies? En kan je er invloed op uitoefenen of die extra donut op je buik of billen terecht komt?

Zonder vet kan je niet leven

Hoewel veel mensen hun vet liever kwijt dan rijk zijn (ik soms ook, hoor!) kan je zonder je lichaamsvet niet leven. Letterlijk. Je vet is een opslagplaats voor vetten die je lichaam kunnen voorzien van de broodnodige energie. Daarnaast maakt je vet honderden hormonen, die zo’n beetje elke ander orgaan in je lichaam kunnen beïnvloeden. Zo maakt het een hormoon genaamd leptine. Dit is een ontzettend belangrijk hormoon. Het geeft onze hersenen een seintje dat we moeten stoppen met eten. Bij iemand met ernstig overgewicht raakt het signaal tussen leptine en de hersenen verstoord, waardoor je meer honger hebt en afvallen lastiger is. Ditzelfde hormoon zorgt er ook voor dat onze afweercellen goed werken. Heb je te weinig vet, zoals bij ernstig ondergewicht, dan maak je zo weinig leptine dat je ernstige infecties kan krijgen. Te weinig vet is om meer redenen niet gezond. Je hebt namelijk een bepaalde hoeveelheid vetmassa nodig, 17 procent om precies te zijn, om regelmatig te blijven menstrueren en dus om vruchtbaar te zijn! Ook dit gaat via hormonen die vanuit het vet richting onze hersenen gaan. Dit is niet voor niets, want een zwangerschap kost veel energie. En wat te denken van het geven van borstvoeding! Om deze redenen komen vrouwen tijdens de zwangerschap in gewicht aan.

Leve de niet zo fit mom!

Ik was zelf na mijn zwangerschap niet ontevreden met mijn nieuwe geoogste randje vet, het hoorde er voor mijn gevoel gewoon bij. En truth be told: dat is biologisch gezien dus ook zo 😊. Ik sloeg echter stijl achterover toen ik met mijn 6 weken oude hummeltje op de arm vrouwenbladen doorbladerde en meer dan eens artikelen tegenkwam die promoten hoe je kort na je zwangerschap binnen enkele weken weer ‘in shape’ kon komen. Ik werd daar een beetje onzeker van: moest dat dan al? Ik was zo moe van alle gebroken nachten en het uitvogelen van het leven met een kleintje. Ik snap (heel goed) dat vrouwen hun oude lijf graag weer terug willen, maar waarom die druk om zo snel mogelijk na een zwangerschap weer strakker te zijn dan ooit? Wat mij betreft helemaal niet nodig, we mogen best een beetje meer van ons vet houden. Daarnaast zijn er ook vrouwen bij wie er na de zwangerschap een soort hormonale ‘reset’ heeft plaatsgevonden, waardoor die extra kilo’s er extra moeilijk af gaan. Wees dus – zeker kort na de bevalling – niet te hard voor jezelf als het aankomt op die extra zwangerschapskilo’s.

Hormonen beïnvloeden ons vet

De zwangerschapshormonen zijn niet de enige hormonen die ons vet kunnen beïnvloeden. Sommige andere hormonen kunnen er ook wat van. Zo kan je bij ziektes waarbij je te weinig schildklierhormoon aanmaakt kilo’s aankomen, terwijl je bij een te snel werkende schildklier in korte tijd juist kilo’s kan afvallen. Het bizarre toeval wilde dat ik 4 maanden na mijn zwangerschap een te snel werkende schildklier kreeg en mijn extra kilo’s er binnen no time af waren.

Dat wil zeggen, totdat corona kwam. Stress, nachtdiensten en gebroken nachten: ik begon aan te komen. Langdurige stress zorgt voor meer aanmaak van het stresshormoon cortisol. Cortisol zorgt er ten eerste voor dat je meer trek krijgt in calorierijk eten, ‘snacktrek’ dus. Daar kom je van aan. Daarnaast heeft cortisol een ongunstig effect op je lichaamsvet. Het zorgt ervoor dat vet van de armen en benen naar de buik wordt verplaatst en je een buikje kan krijgen.

Zo’n buikje zien we ook vaak ontstaan bij vrouwen in de overgang. Dit komt doordat bij de overgang het geslachtshormoon oestrogeen in korte tijd daalt. En die daling van oestrogeen vertraagt de stofwisseling in het lichaam. De reden dat de buik na de overgang de voorkeurslocatie van het vet is, wordt waarschijnlijk veroorzaakt door de veranderde verhouding tussen oestrogenen en testosteron, het ‘mannelijk’ geslachtshormoon dat vrouwen ook hebben. Hierbij krijgt testosteron de overhand en dit zorgt bij vrouwen nu eenmaal voor meer vetophoping in de buik. Dit gebeurt bijvoorbeeld ook bij vrouwen met polycysteus ovariumsyndroom (PCOS), waarbij vrouwen teveel testosteron aanmaken.

Kan je je vethopen sturen?

Buikvet, heupvet: kan je sturen waar je extra vet naartoe wordt gestuurd? Flitsende Tell Sell reclames doen ons geloven dat het doen van genoeg buikspieroefeningen ervoor zorgt dat je vet daar wegsmelt als sneeuw voor de zon. Was het maar zo’n feest. De teleurstellende waarheid is dat je geen enkele invloed hebt op waar je vet terecht komt. Sterker nog, het grootste deel van je vetverdeling is genetisch bepaald! Hebben je moeder en zus bijvoorbeeld een peerfiguur met veel vet op de heupen? Dikke kans dat het daar bij jou ook terecht komt. Daarnaast is je hormoonhuishouding dus belangrijk bij je vetverdeling, waarbij met name cortisol en de verhouding van de geslachtshormonen het vet richting je buik duwen. Is er dan niets wat je hieraan kan doen? Zorg in ieder geval voor een gezonde leefstijl met voldoende slaap (gebroken nachten zorgen namelijk ook voor stijging van het cortisol!), een beheersbare hoeveelheid stress en voldoende beweging. I know, het is makkelijker gezegd dan gedaan. Probeer daarom voor jezelf een balans te vinden die op de lange termijn haalbaar is én je gelukkig maakt. Heb ik ook gedaan, en hoewel er nog steeds een vetrandje over mijn broek bulkt ben ik wel een relaxte en blije moeder en dat is ook wat waard!

Groetjes, Mariëtte

Herken jij de veranderende vetverdeling in verschillende levensfases?

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Elke dag bruisen van de energie en met liefde in de spiegel kijken.

@INSTAGRAM Join on the gram