Man man man, wat zijn die etiketten soms verwarrend! Er staat ZO veel informatie op. Waar moet je nu eigenlijk naar kijken? En wanneer bevat iets ‘te veel suiker’ of ‘te veel vet’? Hoe ik etiketten lezen als diëtist zou aanraden, lees je in dit artikel!
Disclaimer: ik schrijf dit artikel voor de ‘gemiddelde mens’ zonder bepaalde ziektes of aandoeningen.
Het etiket
Op verpakte producten staat een etiket met daarop allerlei informatie. Fabrikanten zijn verplicht om bijvoorbeeld ingrediënten en voedingswaarden te vermelden. Ook zijn er andere richtlijnen voor wat er wel en niet op een etiket zou mogen staan. Of deze richtlijnen op de juiste manier worden toegepast, wordt gecontroleerd door de Nederlandse Voedsel- en warenautoriteit.
Waarom etiketten lezen?
Naar mijn idee is etiketten lezen echt geen must als je gezond wilt leven. Vaak kom je met een flinke dosis logica een heel eind. We begrijpen denk ik allemaal dat verse onverpakte groenten en fruit sowieso een goede keuze zijn. Ook weten de meeste mensen wel dat basic havermout gezonder is dan een verpakking chocopops en dat naturel yoghurt gezonder is dan yoghurt met een smaakje.
Toch hebben veel mensen er vragen over. Dat begrijp ik absoluut! In het ontbijtschap zijn bijvoorbeeld heel wat producten te vinden die gezond lijken. Hoe bepaal je nu wat de meest gezonde keuze is?
De ingrediënten
Ik kijk in de eerste plaats naar de ingrediëntenlijst. Heel simpel gezegd wil ik herkenbare producten in die lijst zien en zo min mogelijk onnodige toevoegingen. Ik geef je twee voorbeelden, de eerste is voor diepvriesgroenten:
Diepvriesgroenten A: courgettes (34%), rode paprika (33%), aubergines (33%). KAN SELDERIJ BEVATTEN.
Diepvriesgroenten B: Groenten in wisselende verhoudingen 93,3% [sperziebonen, paprika (18%), wortelen, courgette (16,3%), uien, broccoli (9,8%)], specerijen pasta [plantaardig vet (palmvet*, kokosnootolie, palmkernolie*), Italiaanse kruidenmix 1,4% (ui, peterselie, basilicum (0,37%), knoflook, oregano (0,06%), tijm), groentebouillon (dextrose, zout, uipoeder, preipoeder, sjalotpoeder, tomatenpoeder, paprikapoeder), suiker, water, zout, knoflookpoeder, witte peper]. *Dit product bevat gecertificeerd duurzaam palmvet.
Moet ik nog uitleggen welke ik eerder zou kiezen?? Haha. Dan nog een voorbeeld, van volkoren crackers:
Volkoren crackers A: Volkoren ROGGEMEEL, gist, zout.
Volkoren crackers B: volkorenmeel (56% rogge, 35% tarwe), 7,5% rijstmeel, suiker, tarwemoutmeel, vegetarisch weipoeder, zonnebloemolie, zout.
Waarom zou je suiker in een cracker doen? Dat is wat mij betreft echt niet nodig. De ingrediëntenlijst op een etiket kan je dus een heleboel waardevolle informatie geven. Koop je alleen dat wat je wilde kopen? Of krijg je er ‘gratis’ van alles bij? Goed om te weten is dat het ingrediënt dat als eerste in de ingrediëntenlijst staat, ook het meeste voorkomt in het product. De ingrediënten staan dus altijd op volgorde van hoeveelheid van voorkomen in het product.
De voedingswaarden
Dan gaan we naar het moeilijkere gedeelte, de voedingswaarden. Een tabel met mini-getalletjes waaruit veel mensen totaal niet wijs kunnen worden. Ik heb een belangrijke tip voor je, die alles al een stukje makkelijker maakt:
Vergelijk qua voedingswaarden producten uit dezelfde categorie met elkaar. Zet bijvoorbeeld de ene soort ontbijtgranen naast de ander of de ene vegetarische burger naast de ander.
Of iets ‘teveel koolhydraten’ of ‘teveel suiker’ bevat is niet te zeggen aan de hand van 1 bepaald getal. Magere kwark zal bijvoorbeeld altijd suiker (melksuiker!) bevatten, terwijl je in je water met een smaakje best 0g suiker kunt eisen. Door te vergelijken met een alternatief product dat erop lijkt. Krijg je een veel beter beeld! Simpel gezegd wil je in een product het liefst:
- Weinig suiker
- Weinig verzadigd vet (VV)
- Veel voedingsvezels
- Veel eiwit
Niet al deze voedingsstoffen zijn altijd van toepassing. Een magere kwark bevat bijvoorbeeld geen voedingsvezels en in roerbakgroenten geen (of nauwelijks) eiwit.
Eerdere video
Wil je deze informatie nog eens terug zien? Dan kun je de video hieronder bekijken die ik 3 jaar geleden maakte.
Verder informatie
Naast de ingrediënten en de voedingswaarden staat er nog meer waardevolle informatie op het etiket. Bijvoorbeeld verschillende keurmerken die te maken hebben met diervriendelijkheid of het al dan niet biologisch zijn van een product. Dat is echter een heel ander verhaal, wat ik in dit artikel over gezond leven niet meeneem. Dat iets biologisch is, wil namelijk absoluut niet per definitie zeggen dat het ook gezonder is.
Daarnaast kan een fabrikant bepaalde claims gebruiken. Denk bijvoorbeeld aan ‘light, ‘mager’ of ‘100% natuurlijk’. Dit kan voor een consument erg verwarrend zijn en zelfs voor misleiding zorgen. Ik schreef al eens een artikel over zulk soort informatie op een etiket, dat vind je hier.
Mijn conclusie
Met gezond verstand kom je een heel eind bij het beoordelen van een product op gezondheid. Soms kan informatie op een etiket je daar echter goed bij helpen. Het is dan wel ontzettend belangrijk dat je weet waar je op kunt letten en dat je niet trapt in claims die je misschien een beetje kunnen misleiden.
Mocht je nog vragen hebben, dan hoor ik het graag!
Groetjes, Marloes
Lees jij etiketten? Zou je nog meer dingen willen weten hierover?
Goed artikel maar ik mis een puntje…portie grootte! Mijn tip, kijk nooit naar de voedingswaarde per portiegrootte maar per 100g. Want portie grootte is meestal niet wat je denkt. Een blikje cola kan 3 porties bevatten. Een portie chips is 10 chips (in welke wereld??) Een bakje verse pasta kan 1.25 porties bevatten.
Ik leerde etiketten lezen toen ik vegetarisch begon te eten (en later weer toen ik veganistisch ging eten) Soms verbaasd het echt welke producten bijvoorbeeld suiker bevatten. Ik ben er zeker minder bewerkte producten door gaan eten.
Zeker een goed punt! Ik benoem dat in de video die ik erbij plaatste :).
Sinds een half jaar lees ik steeds meer etiketten. In het begin vond ik mezelf super suf. Gevalletje: ‘Heb je er weer zo eentje!’. Maar inmiddels maakt het me niets meer uit. (en anderen trouwens ook niet) Tahin met meer bestanddelen dan alleen sesamzaad, hoe dan?!
Er ging een wereld open moet ik zeggen, maar bewerkte producten eet ik nu nauwelijks. Al dat extra suiker of zout wat je daardoor binnen krijgt is echt ongelofelijk. Uiteindelijk wennen je smaakpapillen weer aan het ‘gewone’ eten en is dat ook weer heel lekker zonder al die toevoegingen.
Amandeldrink, welke kies ik 🤔 ?
Alpro amandeldrink unroasted unsweeted : water, amandel 2,1%, tricalciumfosfaat, zeezout, stabilatoren (johannesbroodpitmeel, gellangom), emulgator (lecithinen (zonnebloem)), vitaminen (riboflavine (B2), B12, E, D2), natuurlijke aroma
Provamel unsweeted : water, amandel (5%), maismaltodextrine*, zeezout, stabillator (gellangom). *=afkomstig van biologische landbouw
Op basis van ingrediënten heeft de tweede de voorkeur. Echter aan de eerste zijn calcium & vit. B2, B12, D, E toegevoegd en is vergelijkbaar met gewone melk. Welke kiezen we ?
Maismaltodextrine is suiker, amandeldrink bevat niet zoveel eiwit. Gewone melk of sojamelk bevat meet eiwit
Bedankt voor de info en advies. Eerder voor de vitamientjes dan voor de bio én sojamelk.
Ik zou inderdaad liever sojamelk nemen dan amandelmelk, omdat dat een meer volwaardige vervanger is van melk. Vooral vanwege het gehalte aan eiwit en het feit dat er vrijwel altijd vitamines en mineralen aan zijn toegevoegd.
Bedankt voor je advies. De vitaminen hebben voorkeur op bio-ingrediënten én sojamelk omwille van de eiwitten. Hiermee kan ik aan de slag ! ‘t is nog lekkerder op de koop toe😄
Hoi Marloes, ik heb een dubbel verleden met etiketten lezen. In de tijd dat ik veel ben afgevallen deed ik dat ALTIJD. Ik betaalde rustig het drie dubbele voor een artikel met net iets minder vet of calorieën. Daarnaast at ik niks zonder de etiketten te lezen (tot vraagtekens van mijn destijds mede studenten die even snel naar de winkel gingen en dan naast mij stonden te wachten). Dat doe ik gelukkig al jaren niet meer. Ik probeer het nu weer een beetje op te pakken (zo las ik laatst hier dat mosterd veel zout bevat, wist ik niet! De meeste in de winkel hadden 4 gram per 100 gr. Toch een potje gevonden met 2,5 dus dat vind ik dan weer mooi!) maar ik weet dus dat ik het in de gaten moet houden want het kan ook waardevol zijn, maar dan vooral op andere dingen letten dan calorieën.
Hoi Marloes,
Nog even een vraag over etiketten. Als op een product vermeld staat ‘geen suikers toegevoegd’ o.id. en vervolgens staat er in de ingrediëntenlijst iets dat in mijn beleving een suiker is dan hebben ze het toch niet over een suiker wat al van nature aanwezig is in de andere ingrediënten maar echt over een toegevoegde zoetstof/suiker? Van nature aanwezige suikers ‘zie’ je alleen terug in het voedingswaarden overzicht, toch?
Pas kwam ik dat tegen bij een product, ik weet helaas even niet meer wat het was maar ik werd erdoor in verwarring gebracht.
Groetjes!